พระสมเด็จพิมพ์ขาสิงห์3ชั้นข้างกนก(ช่างหลวง)

พิมพ์ขาสิงห์3ชั้นข้างกนกที่แกะพิมพ์โดยช่างหลวง มีหลายแม่พิมพ์ทั้งพิมพ์ใหญ่ กลางและเล็ก ซึ่งต่างก็มีความงดงามและมีมิติชัดลึกแบบภาพนูนต่ำ พระชุดพิมพ์พิเศษหลายองค์ที่พบเจอจะถูกเคลือบทาด้วยเทียนขี้ผึ้งเพื่อรักษาเนื้อพระแทนการลงรัก ผ่านเวลามาเทียนขี้ผึ้งเสื่อมสภาพไปบ้างและถูกฝุ่นคราบไคลทับถมปนกันเห็นผิวคราบออกเทา บ้างก็แทรกลงไปตามซอกและรอยยุบย่น ผิวเนื้อพระเดิมจะได้เห็นในส่วนที่นูนขึ้นมา องค์นี้เป็นเนื้อเหลืองที่เรียกกันว่า"เนื้อกล้วย" ส่วนพิมพ์ต่อมาได้มีการสืบทอดประยุกต์ให้เรียบง่ายลดลวดลายลงไปอย่างที่ได้เห็นในพระสมเด็จยุคปลายที่เรียกกันในนาม..."พิมพ์จอมพล"

 

พระสมเด็จพิมพ์พิเศษ รูปเหมือนพนมมือ

 พิมพ์รูปเหมือนที่มีความงดงามของการออกแบบและแกะพิมพ์ เนื้อมวลสารแก่สอเหลืองหรือดินโป่งเหลือง สีออกเหลืองเข้ม เนื้อนี้ในสมัยก่อนท่านเรียกว่าเนื้อกล้วย

พระสมเด็จพิมพ์พิเศษ รูปเหมือนนั่งนาคปรก9เศียร

 พิมพ์นี้จัดเป็นพิมพ์พิเศษพิมพ์หนึ่งที่มีลงอยู่ในหนังสือ เป็นเนื้อออกเหลืองซึ่งเนื้อนี้นิยมนำมาสร้างพิมพ์พิเศษในยุคนั้น

พระสมเด็จพิมพ์ม่านทิพย์(แหวกม่าน)พิมพ์ใหญ่ ลงรักปิดทอง

 

พระสมเด็จพิมพ์ดอกสาละฐานแซม

 พระสมเด็จพิมพ์ดอกสาละฐานแซม พุทธศิลป์น้อมนำเหตุการณ์วัดประสูติที่ใต้ต้นสาละ โดยใช้สัญญลักษณ์ดอกสาละบ่งบอกรายล้อมองค์พระที่ประทับนั่ง เนื้อมวลสารมีส่วนผสมของสอเหลืองหรือดินโป่งเหลืองมากเป็นพิเศษจึงทำให้วรรณะออกเหลืองขมิ้น พิมพ์นี้ดูแปลกตาลักษณะของพุทธศิลป์น่าจะก่อนยุคปลาย

ดอกสาละ

พระสมเด็จพิมพ์ใหญ่ (ขอบล่างฟันหนู)

 พระสมเด็จพิมพ์ใหญ่ ขอบล่างฟันหนู อาจจะเป็นพระนอกพิมพ์นิยมของวงการ แต่ระยะหลังมาก็เป็นที่รู้จักและเป็นที่ยอมรับโดยกว้างขวางของกลุ่มคนรุ่นที่นิยมแสวงหาพระสมเด็จที่ไม่เชื่อตามเซียนเพียงอย่างเดียว แต่เปิดวิสัยทัศน์กว้างขึ้น โดยจากผู้ที่มีความรู้และมุมมองที่แตกต่างรวมถึงการใช้เทคโนโลยีทางวิทยาศาสตร์ประกอบการพิจารณาด้วย

พระสมเด็จเจ้าฟ้า พิมพ์กกุสันโธ

พระสมเด็จเจ้าฟ้าพิมพ์กกุสันโธ พุทธลักษณะนั่งขัดสมาธิประทับเหนือรูปไก่อันเป็นสัญญลักษณ์บ่งถึงพระกกุสันโธพุทธเจ้า(พระพุทธเจ้าพระองค์แรก 1ใน5พระองค์ของภัทรกัปป์นี้) แกะแม่พิมพ์โดยช่างสิบหมู่ มวลลสารสร้างด้วยปูนสอ(ปูนขาวผสมทราย)เป็นส่วนใหญ่ พิมพ์นี้สร้างขึ้นที่วัดบวรสถานสุทธาวาส(วัดพระแก้ววังหน้า)ปีที่สร้างพ.ศ.๒๔๑๑

"เรื่องราวของพระสมเด็จฯอันทรงอิสริยยศนี้ เลือกผู้เป็นเจ้าของตามกุศลแต่หนหลัง ทั้งมิได้มีแพร่หลายดาษดื่นเช่นลักษณะสามัญ จะมีอยู่บ้างก็เพียงข้าราชสำนักในรัชกาลก่อนและมักจะมีการเก็บตายเป็นส่วนใหญ่ นับเป็นพระพิมพ์สมเด็จฯซึ่งสร้างขึ้นเพื่อการบรรจุกรุโดยเฉพาะ ที่เหลือแจกในวังเป็นส่วนน้อยแทบจะหาดูไม่ได้" ....นี้เป็นข้อเขียนของอ.ประถม อาจสาคร อันเกี่ยวกับพระสมเด็จเจ้าฟ้า และท่านเป็นผู้ถวายพระนามนี้ด้วยเหตุผล

๑.องค์ประธานในการสร้างพระพิมพ์คือ สมเด็จกรมพระราชวังบวรสถานมงคล(ลิ้นดำ)

๒.พระคณาจารย์ปรกคือ สมเด็จพุฒาจารย์โต พรหมรังสี(โอรสในกรมพระราชวังบวรมหาสุรสีหนาถ มีฐานันดรศักดิ์เป็นเจ้าฟ้าชายพระองค์หนึ่ง)

๓.พระคณาจารย์ปรกคือ กรมหมื่นบวรรังษีสุริยพันธ์(กรมพระยาปวเรศฯ)พระโอรสในสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาเสนานุรักษ์ มีฐานันดรศักดิ์เป็นเจ้าฟ้าชาย

รวมเป็นไตรภาคีเจ้าฟ้า นอกจากนี้ยังมีท่านเจ้ามา พระพุทธบาทปิลันท์เป็นพระคณาจารย์นั่งปรกด้วย พรั่งพร้อมด้วยพระวิปัสสนาจารย์พระเถราจารย์ทั้งฝ่ายอรัญญวาสีและคามวาสีแห่งแผ่นดินที่๔

อ้างอิง : หนังสือ ปู่. เล่าให้ฟัง ฉบับสมบูรณ์ โดย อ.ประถม อาจสาคร (ข้อเขียนบทความของท่านอ้างอิงจาก สาส์นสมเด็จ .พระราชพงศาวดารรัชกาลที่๔ฉบับเจ้าพระยาทิพากรณ์วงศ์)

                                                     

   ระยะหลังมานี้ผู้เขียนได้พบเห็นพิมพ์ในลักษณะพิมพ์คล้ายกันแต่นื้อหาและรายละเอียดพิมพ์ที่ต่างกัน ก็ไม่ทราบที่มาของขององค์ที่กล่าวถึง ดูมวลสารไม่เก่าเท่าแต่ไม่คิดว่าจะเป็นพระทำปลอมขึ้นมา น่าจะเป็นพระที่สร้างเพื่อสืบทอดตามรอยพิมพ์รุ่นเก่าก็เป็นได้ เป็นคนละวาระแน่แต่จะเป็นช่วงเวลาไหน มีรูปมาให้พิจารณาด้วยครับ